Comeback van Bordeaux, modern wijngebied met eeuwenoude traditie
Bordeaux verjongt. Dat proef je in de wijnen, zie je aan de etiketten en merk je aan de houding van de wijnmakers. De streek koestert zijn wereldberoemde klassiekers, maar gaat met z'n tijd mee. Het resultaat: toegankelijke, fruitige wijnen dien snel(ler) op dronk zijn en strengere controles om de kwaliteit te garanderen.
Zelfs wie niets van wijn weet, heeft wel van de Bordeaux gehoord. Al eeuwen wordt er wijn geproduceerd. Ook de export kwam hier al vroeg op gang. Uitvoer in de zestiende en zeventiende eeuw naar met name Holland en Engeland maakte het gebied in het buitenland bekend. Hier worden wijnen gemaakt die het voorbeeld vormen voor wijnmakers uit de hele wereld. Tegelijkertijd laat de nieuwe generatie 'Bordelais' zich ook inspireren door wat in de rest van de wijnwereld gebeurt.
Veel keus
Er komen veel verschillende wijnen uit de Bordeaux: traditionele en moderne, van de klei en van zandgrond, uit koele en warme oogstjaren, Grand Cru Classé-wijnen, Cru Bourgeois-wijnen en eenvoudiger wijnen voor alledag. De stijl en smaak van een Bordeaux hangen af van de bodem waarop de druiven groeien, de gebruikte druivensoorten, het oogstjaar en de manier van wijn maken. De verschillen tussen de wijnen zijn net zo groot als het gebied zelf.
De herkomstaanduiding
De Bordeaux produceert jaarlijks zo'n zeven miljoen hectoliter wijn. In Nederland zouden we daar met z'n allen voor twee jaar genoeg aan hebben. Het merendeel, zo'n 85%, is rood. De Appellation Bordeaux Contrôlée is de bekendste en meest voorkomende herkomstaanduiding, maar niet de enige. In het totale gebied komen meer dan vijftig appellations voor. Met de Appellation d'Origine Contrôlée (AOC) worden vooral herkomst en type wijn gegarandeerd, maar het is geen kwaliteitsgarantie. De eisen die aan een Bordeaux Supérieur worden gesteld, zijn iets strenger. Zo moet de wijn meer alcohol bevatten waardoor hij krachtiger en meestal voller overkomt.
Bordeaux: de wijnwet
In Bordeaux ontstond honderdvijftig jaar geleden al de behoefte aan een wijnwet die de kwaliteit van de wijnen zou beschermen en garanderen. In 1855 kwam die wet er met de zogenaamde Grand Cru Classé classificatie voor wijnen uit de Médoc en Sauternes. Na een zeer strenge controle werden 21 witte en 61 rode wijnen in vijf klassen ingedeeld. Sinds 1855 is er nauwelijks iets veranderd aan deze lijst. Dit tot ongenoegen van de niet-geclassificeerde huizen. De eigenaren hiervan stelden een eigen classificatie op: de Cru Bourgeois. Groot voordeel van deze indeling is dat hij regelmatig wordt herzien. Onlangs werd de nieuwe selectie van ruim 250 wijnen gepresenteerd. De eisen waren strenger dan ooit tevoren. Zo moesten de huizen wijnen van meerdere jaargangen ter beoordeling insturen.
Omvangrijk district
De Bordeaux is een uitgestrekte streek en het omvangrijkste gebied voor topwijnen ter wereld. Ruim 115.000 hectare land is met wijnstokken beplant. Dat is veel in vergelijking met bijvoorbeeld het andere beroemde Franse gebied de Bourgogne met 25.000 hectare. Het gebied wordt grofweg verdeeld in de linker- en de rechteroever van de rivier de Gironde. Op de linkeroever, la rive gauche, liggen onder andere Pauillac, Margaux, Saint-Julien en de Médoc. Gebieden op de rechteroever, la rive droite, zijn onder andere Saint-Emilion, Pomerol, Fronsac, Côtes de Castillon, Côtes de Blaye en Côtes de Bourg. Vanuit het zuiden stromen de Garonne en de Dordogne via de Gironde naar de Atlantische Oceaan. Tussen deze twee rivieren ligt, de naam zegt het al: Entre-Deux-Mers, Sauternes en Graves bevinden zich op de linkeroever van de Dordogne.
De smaak van twee oevers
Op de linkeroever en met name in de Médoc staan de statige, chique wijnkastelen. Het gebied is vrij vlak en in vergelijking met veel andere wijnstreken saai. De rechteroever is gezelliger. Hier vind je mooie plaatsjes als Saint-Emilion en de vriendelijke, glooiende omgeving van Fronsac en Castillon. Eigenlijk is de verdeling in linker- en rechteroever veel te grof, want wie heel precies elk perceel bekijkt, ontdekt dat iedere wijngaard specifieke eigenschappen heeft. Die eigenschappen hebben alles te maken met de samenstelling van de grond en de ligging ten opzichte van de zon. Toch vertonen de wijngaarden per oever ook duidelijke overeenkomsten. De bodem van de linkeroever bestaat grotendeels uit zand, die van de rechteroever uit klei. Op zandgrond gedijt een druivensoort als cabernet sauvignon prima, terwijl merlot zich in de kleigrond beter thuisvoelt. In wijnen uit de Médoc komt dan ook veel cabernet sauvignon voor en St. Emilions zijn meer merlot-wijnen.
De kracht van de druivenmix
In de Bordeaux vind je nauwelijks cépagewijnen; wijnen gemaakt van één druivensoort. Hier draait het om de assemblage, de mix van druiven. De belangrijkste druivensoorten voor rode Bordeaux zijn cabernet sauvignon, merlot en cabernet franc. Voor witte Bordeaux zijn het sauvignon blanc en sémillon. Elke druivensoort heeft zijn eigen kenmerken. Door de wijnen van verschillende druiven te mengen ontstaat de ideale mix. De cabernet sauvignon geeft een wijn die overwegend van merlot is gemaakt meer kleur en kracht. Merlot verzacht een cabernet sauvignon wijn en zorgt voor extra smaak. Elk château heeft zijn eigen stijl en assemblage. De exacte verhouding van druiven kan per oogstjaar verschillen.
Invloed van de wijnmaker
Het geheim van goede Bordeaux zit hem in het evenwicht. Hij bevat alles in de juiste proportie. Niets overheerst. De meeste Bordeaux zijn middel zwaar. Door hun fruitige zuren komen ze fris en nooit log over. Tannines geven de wijn 'body'; zij zijn verantwoordelijk voor het stroeve gevoel van jonge rode wijnen. De wijn smaakt naar de gebruikte druivensoorten, de bodem, het weer én naar de wijnmaker. De wijnmaker creëert zijn wijn zoals een chef-kok zijn gerechten. Hij bepaalt bijvoorbeeld of en hoe lang de wijn op vaten van nieuw eikenhout mag liggen. Deze houtlagering maakt de wijn zachter en voegt aroma's van vanille, toast en specerijen toe. De ene wijnmaker kiest voor een fruitige stijl met weinig houtinvloed, de ander geeft de voorkeur aan het romige en kruidige dat het houten vat toevoegt.
Goede en slechte tijden
In een koelere wijnstreek als Bordeaux heeft het weer veel invloed op de aroma's en de structuur van de wijn. Zijn de omstandigheden gunstig, dan spreek je van een goed jaar. Sommige oogstjaren leveren wijnen die lang moeten rijpen voordat ze op hun best smaken. Wijnen uit andere jaren zijn sneller op dronk. Er wordt wel gezegd dat iedereen in goede jaren wijn kan maken. In jaren waarin het weer tegenzit, hangt het resultaat af van de kennis en kunde van de wijnmaker. Kwaliteitshuizen weten in zwakkere jaren prima wijnen te produceren.
Voor nu en later
Bordeaux met aanduiding Grand Cru of Cru Bourgeois zijn zogenaamde bewaarwijnen. Het is natuurlijk de bedoeling dat ze uiteindelijk gedronken worden, maar de wijnen hebben tijd nodig om te rijpen. Andere wijnen, zoals de Appellation Bordeaux Contôllée Supérieur, worden zo gemaakt dat ze meteen 'op dronk' zijn.
Bron: AllerHande - oktober 2003
|