Langs Georgische wijnproeverijen, door Fleur de Weerd

Wat wijn betreft Staat Georgië bekend als het Italië van de voormalige Sovjetregio. Zelfs Fransen komen zich hier bekwamen in traditionele wijnmakerij.

Het is niet heel gemakkelijk je culinaire wonderen voor te stellen bij een voormalig Sovjetland. Logisch; Russische kool- en bietenschotels geserveerd met wodka zijn niet echt om over naar huis te schrijven. Maar iedereen die in Moskou of Kiev wel eens wanhopig zocht naar een veilige culinaire haven, weet waar die te vinden is: in het Georgische restaurant.

Aubergines met walnotenpasta, schapenkaas, koriander, basilicum en granaatappelpitjes; het vruchtbare geboorteland van Stalin staat bekend als het Italië van de regio. En ze weten ook wat je erbij serveert: goede wijn. Het ideale land dus om op wijntour te gaan. Met de taxi, want er moet geproefd worden.

Te beginnen in Mtskheta, een stoffig dorpje ten noorden van de hoofdstad Tbilisi. Naast de onverharde weg speelt een groepje kinderen, blootsvoets, twee mannen staan in de zon een koe te villen. Plots doemt een nette oprijlaan op, met aan het eind een stralend wit kasteel, dat van bordkarton zou kunnen zijn. Gids Maka (20 studente Engels) wacht ons op bij de ingang. "Welkom in Chateau Mukhrani, het enige echte wijnkasteel van Georgië", zegt ze. Dat is allemaal te danken aan de Georgische prins Ivan Mukhranbatoni. Hij ging in 1882 in de wijnleer in Frankrijk en besloot in eigen land een wijnbedrijf te beginnen. Nadat de Fransen aanvankelijk wat tegensputterden, werd zijn 'Mukhrani' zelfs in Parijs een succes.
 

Na Ivans dood verslofte het chateau. Pas in de post-sovjettijd kwamen er nieuwe investeerders en een wijnmeester uit Frankrijk. De boel werd naar westerse maatstaven opgeknapt. Het resultaat zet de gids ons voor in een Bourgondisch ingericht proeflokaal: wijn, brood, fruit, kaas en natuurlijk tjatja - een variant op grappa. Aards, zuur, kruidig. Sensationeel.

Dat Mukhrani een van de beste Georgische wijnbedrijven is, vindt ook Theo Jansen (69). Hij is oud-directeur van Pernod Ricard Nederland en speelde een belangrijke rol in het op de kaart zetten van Georgië als wijnland. "Georgië" heeft de oudste wijncultuur van de wereld. Er worden unieke druivenrassen gebruikt van meer dan achtduizend jaar oud. Die inheemse rassen en de vruchtbare bodem zorgen samen met het zonnige klimaat voor ideale omstandigheden."

In de roerige jaren na de val van de Sovjet-Unie kreeg de Nederlander het verzoek om wijnboeren in Georgië te bezoeken. Hij trof een land in duisternis. Er was amper elektriciteit, de wijnapparatuur was slecht. "Maar toen ik de wijn proefde dacht ik: het is mogelijk. Als ze onder zulke omstandigheden zoiets lekkers kunnen maken, moet er meer uit te halen zijn."

Jansen nam een Georgisch wijnbedrijf over, leidde mensen op in Nederland en leerde ze hoe ze van hun bedrijf ook een toeristische attractie konden maken. Zijn voorbeeld werd al snel gevolgd door andere bedrijven. Jansen werd door president Shevardnadze tot ereburger benoemd.

Dat het wijntoerisme nog pril is, blijkt bij Chateau Telavi, het tweede proefadres. De romantiek en klantvriendelijkheid van Mukhrani is hier ver te zoeken. Twee mannen met snorren halen hun schouders op als we vragen naar het wijnproeven. "We zijn niet open", bromt de ene chagrijnig. Hij lurkt aan een sigaret. Na wat aandringen blijken ze over tien minuten wél open te zijn. We worden ontvangen door David, de accountant en enige Engelssprekende persoon. "We krijgen niet zo veel toeristen, zo'n honderd per jaar", vertelt hij als hij een proeflokaal laat zien: een lege zaal met glimmend laminaat en een klein tafeltje in het midden. Voor onze proefsessie neemt hij ons liever mee naar zijn kantoor. Hij laat een fles openmaken, haalt brood en kaas en ploft neer achter een kop instantkoffie. "En, lekker? " En ook hier kunnen we niet anders dan knikken.

Georgië is in trek bij toeristen. In 2009 kwamen er 1,5 miljoen toeristen naar het land, in 2012 bijna 5 miljoen. Logisch, want het land is erg geschikt voor vakantie: prachtige, afwisselende landschappen, een gastvrije bevolking en lekker weer. Van oudsher komen er al veel Russen en Oekraïners, maar ook Duitsers, Polen en Amerikanen ontdekken het land nu.

Omslagpunt was 2006, vertelt wijnkenner Jansen. In dat jaar legde Rusland vanwege oplopende spanningen Georgië een wijnembargo op. "Voor die tijd waren de wijnboeren verwend: Rusland nam toch alles af. Maar toen de grens werd geblokkeerd, viel 80 procent van hun omzet weg." Dat leek dramatisch, maar de wijnmakers moderniseerden razendsnel en ontdekten de westerse markt. Ze namen Franse methodes van wijn maken over en lieten voortaan hun wijn rijpen in houten vaten.
 

Foto EPA
Georgië heeft de oudste wijncultuur van de wereld. Voor de wijnen worden unieke druivenrassen gebruikt.

Nadat we in Tsinandali in een verlopen fabriekshal echte hoofdpijnwijn proefden, komen we bij Nikola Nikolaisen terecht, voor een thuisproeverij. Nikolaisen (37) maakt wijn op de ouderwets Georgische wijze: in een dichte pot van klei (qveri) in de grond. In de keuken - oma komt met zelfgebakken brood en salade aangesneld - mogen we het resultaat proberen. Zoeter, aardser, wederom lekker en je proeft de klei. Vooral de tjatja maakt indruk. Nikolaisen grijnst. "Die heeft een alcoholpercentage van ongeveer 60 procent."

Het pittoreske eindstation van onze tour is Signagi. In dit dorpje, dat spectaculair op een rots ligt, stikt het van de wijntoeristen, vooral bij proeflokaal Pheasant Tears, een door Amerikanen opgezet bedrijf. Terwijl Georgische wijnmakers Franse technieken overnemen, leggen zij zich juist toe op de traditionele kleipotten.

Alex Rodzianko (21), een Amerikaanse wijnleerling, wil in het dorp zijn eigen wijnbedrijf opzetten. Hij is dol op de qveri-wijnen, en hij is niet de enige. "Er komen hier veel toeristen, maar ook wijnbedrijven uit andere landen. Steeds meer Fransen en Italianen gaan wijn maken in qveri's." En dat terwijl de Georgiërs net zijn overgestapt naar de Europese methodes. "Qveriwijn is duurder om te maken" zegt Rodzianko. "Bij de meeste Georgiërs gaat het om kwantiteit boven kwaliteit. Dat hebben ze overgehouden uit de Sovjet-Unie." 
 

Georgische wijn: fris, droog, soepel
Rkatsiteli = veel voorkomende frisse droge witte wijn.
Mtsvane = ideale, witte, droge zomerwijn, met een lange afdronk naarmate de wijn ouder wordt.
Tsinandali = beschermde benaming voor de blend met Rkatsiteli en Mtsvane, die verplicht 1 jaar ouderen moet voor hij verkocht mag worden.
Saperavi = bekendste rode druivensoort van Georgie, met een volle, krachtig smaak.
Tavkveri = relatief schaarse, rode droge wijn uit Kartli, wordt als rosé gebracht.
Mukuzani = bekendste appellatie voor een volle, soepele rode wijn van de saperavidruif.
Kindzmarauli = natuurlijke, half zoete rode wijn van de saperavidruif met een beschermde benaming.

De beste bedrijven volgens wijnkenner Theo Jansen: Marani Telavi Wine Cellar, Chateau Mukhrani, Tbilvino, Teliani Valley, Corporation Kindzmarauli, Koncho&Co en Schuchmann.

Bron: TrouwTijd | 19 oktober 2013


Terug Info-pagina: Artikelen over wijn