Divadruif
Niet zomaar een druif, die Pinot Noir. Met haar meer dan 2000-jarige bestaan is het één van de oudste druivenrassen ter wereld. Oorspronkelijk werd de druif vooral gekweekt in de Bourgogne, maar tegenwoordig komen we haar in allerlei wijngebieden verspreid over de wereld tegen.
Helaas is dit pareltje naast één van de oudste ook één van de moeilijkst te verbouwen druivenrassen.
Zo is de Pinot Noir gevoelig voor rotting en heeft een koel klimaat nodig (waar vaak regen bij hoort, dus nóg meer kans op rotting). Ook is ze vroeg rijp maar moet ze juist traag kunnen rijpen om een goed aroma te kunnen geven. Veeleisend dus, deze diva onder de druiven.
Gelukkig lukt het een aantal wijnmakers om deze druif te temmen en om te toveren tot topwijn. Denk bijvoorbeeld aan de beruchte Romanée-Conti, die een aantal zeer gewilde (en dure!) Pinot Noirs heeft gemaakt.
Ook bij de volgende Pinot Noir voeren niet haar grillen, maar juist haar beroemde charmes en elegantie de boventoon: Mischief and Mayhem Clos Vougeot Grand Cru, Bourgogne 2005. € 89,- www.ahwijndomein.ah.nl
En wanneer het budget iets krapper is: Newton Johnson Felicité pinot noir 2011, Zuid-Afrika. € 8,45  www.winematters.eu

Bron: Winelive, tijdschrift voor wijnliefhebber - 31 januari 2013

Pinot Noir: plezier en feest door Michael de Rooij
De pinot noir druif is eigenzinnig, uniek in vele opzichten, maar het allerleukste is wel dat er omtrent deze druif jaarlijks een groot internationaal wijnfeest wordt gehouden. Dit vindt plaats op een aantal uren reizen in... McMinville, Oregon, Noordwest-Amerika! Géén Bourgogne-aangelegenheid? Laten de Fransen, die deze elite druif al meer dan zes eeuwen verbouwen, zich dat welgevallen? JA! Om vermaard Bourgogne wijnboer Etienne de Montille te citeren: "Ik vind het moeilijk om het verschil te proeven tussen de oude en de nieuwe wereld. Het is tijd om de strijd tussen de twee werelden te staken, het echte gevecht is dat tussen de goede en middelmatige wijnen".

De IPNC (International Pinot Noir Celebration) staat geheel in het teken van de druif. Wijnmakers uit alle delen van de wereld komen hier tezamen om kennis, filosofieën en plezier uit te wisselen en natuurlijk om gezamenlijk van vele goed gemaakte pinot noir wijnen te genieten. Ik herhaal: van vele goed gemaakte pinot noir wijnen te genieten! Plezier en feest, dat zijn twee woorden die passen bij het drinken van een fles Pinot Noir, maar voordat het zover is gaat er wel het nodige aan vooraf. Nog meer dan bij de chardonnay druif luistert de selectie van de kloonkeuze hier nog nauwer. Nog steeds worden er sloten miserabel slechte wijnen van deze druif gemaakt. Als een boer nieuwe aanplant gaat gebruiken of een heel nieuwe wijngaard gaat beplanten, stelt hij zijn kwaliteitscriteria op. De kloonkeuze wordt er niet gemakkelijker op. Anthony Hanson komt in zijn studie over Bourgogne op meer dan 1000 verschillende typen of klonen. De wijnboer zal zich hier dus aardig in moeten verdiepen om er niet na een paar jaar achter te komen dat hij de verkeerde keuze heeft gemaakt.

Om het hoofd te bieden aan met name het bladrolvirus (door bladluizen overgebracht), werd de selectie door middel van klonen belangrijk. Echter veel boeren kozen de 'verkeerde' kloon. Er werd te weinig gekeken naar de kwaliteit van de daaruit voortkomende wijn en meer naar het gemak van onderhoud in de wijngaard en de overvloedige oogst. Veel Bourgogne liefhebbers zijn deze dunne, bleke, schrale en karakterloze wijnen de rug gaan toekeren. Strengere kloonselectie was het enige antwoord, want de betere varianten bleken wel een dikkere schil met een goed tannine- en anthocyanengehalte te hebben (= gekleurde vorm van tanninen die aanwezig zijn in de schil van blauwe druiven en verantwoordelijk zijn voor de kleur van de rode wijnen). Het verschil in de 1000 klonen loopt uiteen van bijna onvruchtbare, tot exemplaren die meer dan 100 hectoliter per hectare scoren. Het selecteren van de juiste kloon hangt samen met de kwaliteitszin en pinot-passie die de wijnboer heeft. Voor de beste wijnkwaliteiten moet hij of zij kiezen voor een kloon of klonen die minder productief zijn, goede suikeropbrengsten geven, als ook aromatische bestanddelen leveren, onttrokken uit de schil die voor een mooie kleur zorgt en de wijn verpakt in een sappige, finesserijke pinot noir robe. Bovendien moet de wijn afhankelijk van de appellatie een bepaalde oplegpotentie hebben. Dit alles moet natuurlijk met een zéér gezonde dosis arbeid worden verenigd. De werkzaamheden in de wijngaard omvatten vaak een 'vendange verte' (het weghalen van een teveel aan druiventrossen in een groen stadium) en het snoeien van blad. Belangrijk aan het einde van het groeiseizoen is het rond de druiventrossen weghalen van bladmateriaal om meer kleurzetting te verkrijgen in de druivenschil. Hiermee bereiken ze uiteindelijk een donkerkleurigere en rijkere druif die als basis moet dienen voor de wijn. Kwaliteitsfanaten plegen ook een 'table de trie' te gebruiken. De oogst wordt tros voor tros op een grote tafel of lopende band bekeken en druiven die niet voldoen aan de eisen gaan weg. Op die manier blijft het 'noir' in de pinot noir ook zoals het moet zijn, dus zonder grijstinten die het ware in de pinot noir zouden kunnen verdoezelen. Nu kan er een optimale schone vergisting aanvangen.

Een belangrijke en tegenwoordig veel voorkomende beslissing is de 'saigner'-methode, ofwel het bloeden van de wijn. Net nadat de most (onvergist druivensap, maar in het geval van rode wijn ook de schillen) in de vergistingkuip wordt gedaan zal de wijnmaker de beslissing nemen een deel van het sap (in goede jaren 20%) eruit te halen. De ratio schillen tot sap wordt dan groter en hiermee ook een rijkere kleur, meer tanninen en smaak- en geurelementen. In het geheel dus een intensere wijn zonder log of lomp te zijn maar eerder sappig, levendig, finesserijk en complex zonder protserig. Dus pinot noir is 'plezier' en feestelijk, maar wel een feestje met een hoge belevingsintensiteit en als je het op niveau wilt genieten kost het net als alle andere plezierige en feestelijke zaken in het leven net even wat meer dat het gemiddelde. Maar de herinnering blijft!

Goed gemaakte pinot noir geniet je het beste op of net boven keldertemperatuur op 14 tot 16°C. Geen kelder? Neem een emmer met leidingwater (15°C) en zet de fles er 10 minuten in 'et voila'! De zo belangrijke fruitigheid van deze wijnen stuift je dan tegemoet.

Bron: De Wijnkrant | december 2001

  Pinot Noir
De pinot noir is de belangrijkste rode wijndruif van Bourgogne. Omdat het tanninegehalte niet zo hoog is komt hij sneller op dronk dan bijvoorbeeld de cabernet sauvignon uit Bordeaux. Het aroma van de pinot noir doet denken aan klein rood fruit en confiture. De smaak is zacht, vol en weelderig. De druif leent zich uitstekend voor houtrijping. De zachte, fruitige smaak wordt dan aangevuld met lichte, fijne houttonen. De houtrijping mag niet te lang duren, omdat anders het hout een te sterke invloed krijgt. De pinot noir is een gevoelig druivenras dat snel de invloed van de bodemsoort in zich opneemt. Daarom kunnen er tussen wijngaarden aanzienlijke verschillen bestaan. Dat maakt wijnen van de pinot noir voor de liefhebber extra boeiend. De pinot noir komt ook buiten de Bourgogne voor, bijv. in Zuid-Frankrijk, de meeste 'nieuwe' wijnlanden, Oost-Europa en in Duitsland, waar hij spätburgunder heet.

Bron: EuroSlijter Magazine - Winter 1998

  Beroemde druivenrassen: Pinot Noir
Samen met de Cabernet Sauvignon behoort de Pinot Noir tot de edelste rode wijndruiven van de wereld. Bijna alle grote Bourgogne wijnen worden, tenminste als ze rood zijn, gemaakt van de Pinot Noir, uitgezonderd natuurlijk de Mâconnais en de Beaujolais, waar de Gamay veel voorkomt. De Pinot Noir is het voornaamste lid van de uitgebreide familie van Pinot's waartoe onder andere ook de Pinot Blanc en Pinot Gris behoren.

In een oude archieftekst uit de 14e eeuw komt de naam 'Pinot' voor. Geen enkel ander druivenras draagt al zes eeuwen dezelfde naam. Door mutaties zijn uit de Pinot Noir in de loop der eeuwen allerlei andere soorten ontstaan. De bekendste zijn Pinot Blanc, Pinot Gris en Pinot Meunier, minder bekend is de Saint Laurent. Maar ook binnen de groep Pinot Noirs zelf zijn spontane mutaties bijna aan de orde van de dag. In de vorige eeuw sprak men in de Bourgogne al van Pinot Noir de Pernand, Pinot Noir de Pommard, etc. Van de Pinot Noir bestaan momenteel wel meer dan 1000 verschillende klonen, variëteiten binnen één ras. Van dit enorme aantal zijn slechts zo'n 250 soorten echt bruikbaar. Bij de Pinot Noir is het van groot belang dat de wijnboer die kloon kiest die het best past bij bodemsoort en microklimaat.

Noblesse Oblige…
De Pinot Noir stelt hoge eisen aan wijngaard en bodem en de opbrengst per hectare is relatief gering. Ook bij de wijnbereiding is de Pinot Noir met zijn delicate en gevoelige karakter niet echt makkelijk. Voordeel is echter wel dat hij, mits goed gemaakt, een hoge mate van verfijning aan de wijn geeft. In het algemeen levert de Pinot Noir een vrij licht gekleurde wijn. Alleen in zeer warme zomers is de pigmentvorming sterker. Pinot Noir wijnen beschikken over een delicaat geurpatroon waarin - en dat is zeer kenmerkend - duidelijke nuances van rood fruit voorkomen. Bij een jonge Pinot Noir zijn er vaak associaties met framboos, zwarte bes, kers, aalbes en rijpe aardbeien. Bij oudere wijnen ontstaan vele andere geuren, ook wel tertiaire aroma's genoemd, zeker wanneer sprake is van een langdurige flesrijping. De smaak van een goede Pinot Noir is in het algemeen te omschrijven als elegant, verfijnd en subtiel, reden waarom hij door sommigen ook wel 'vrouwelijk' wordt genoemd. Bij Pinot Noirs uit Bourgogne komt de smaak bovendien enigszins rond, ja zelfs mollig over. Dit heeft te maken met het stevige alcoholgehalte hetgeen deze wijnen ook extra pit en body geeft. Maar ook het bescheiden tanninegehalte (dat in ieder geval lager is dan dat van de Cabernet Sauvignon) speelt hierbij een rol. De grote Pinot Noir wijnen van de wereld bieden een onovertroffen verfijning en complexiteit, zowel in geur als smaak. De Pinot Noir is dan ook een uitstekende tafelgenoot en zeker gezien zijn oorspronkelijke herkomstgebied kunnen we met recht spreken van "Bourgondisch genieten".

De pinot noir elders
Ook in de Elzas kan de Pinot Noir voortreffelijke wijnen opleveren, zowel in rood als rosé. In een oude tekst uit 1659 wordt de druif ook 'Rotkläffner' genoemd. Elzasser Pinot Noirs zijn in de regel wat lichter dan soortgenoten uit Bourgogne en bezitten een bijzonder aangename frisheid en kruidigheid. In veel gevallen worden ze net iets onder kamertemperatuur of zelfs licht gekoeld gedronken. In Champagne speelt de Pinot Noir een zeer bijzondere en, voor de champagneproductie, cruciale rol. Hoewel champagne in veruit de meeste gevallen wit van kleur is, zijn de wijngaarden in Champagne voor twee derde bestokt met de blauwe druivenrassen Pinot Noir en Pinot Meunier. Door direct en zeer snel te persen wordt het blanke sap uit de blauwe druiven gehaald. De Pinot Noir geeft champagne ruggengraat en body en zorgt voor een typische fruitcomponent in de wijn. Ook langs de Loire komt de Pinot Noir voor. Zo is bijvoorbeeld rode Sancerre (ja, die bestaat) van de Pinot Noir gemaakt. In het algemeen zijn ze lichter van aard dan Bourgognes en aangenaam fruitig. Ook in Duitsland gedijt de Pinot Noir. Als gevolg van het wat koelere klimaat rijpt hij wat later en noemt men hem (Blauer) Spätburgunder. Met name in de Rheingau en Baden kan hij voor zeer verrassende resultaten zorgen.
Andere Europese landen waar de Pinot Noir voorkomt zijn onder meer Bulgarije, Roemenië, G.O.S. (Gemenebest van Onafhankelijke Staten) en Griekenland.
Buiten Europa vinden we hem in Zuid-en Noord Amerika, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland.

Syoniemen
Afhankelijk van standplaats is de Pinot Noir onder vele verschillende namen bekend. Enkele voorbeelden zijn: Noirien, Morillon, Auvernat Noir, Vert Doré, Cortaillod, Burgunder, (Blauer) Spätburgunder, Klevner. 

Bron: Gilde Wijnhuis Magazine - Winter 1995/96