|
De Glorie van Rheingau door Heinz Maahs
Kenners zijn het erover eens dat de wijnen uit de Rheingau, dat kleine wijngebied met zijn typische ligging, tot de beste van Duitsland behoren. Een prachtig wijnlandschap wordt hier afgewisseld met kleine, pittoreske dorpjes, vaak direct gelegen aan de majestueuze Rijn, soms ook verscholen achter een beboste heuvelrug landinwaarts. Daarnaast is de Rheingau met een rijkdom aan die, hoe kan het ook anders, bijna altijd direct aan wijn gekoppeld is.
Het kloostermonument Eberbach (in het plaatsje Erbach) en het imposante Schloss Johannisberg zijn hiervan slechts twee van de opmerkelijkste exponenten.
Al deze facetten bij elkaar maken de Rheingau tot een van de fraaiste en interessantste wijngebieden op aarde.
 Fraai gelegen klooster Eberbach in Erbach |
Karel de grote
Het was niemand minder dan Karel de Grote die vanuit zijn residentie in Ingelheim, gelegen in Rheinhessen aan de andere zijde van de Rijn, reeds opgevallen dat in het voorjaar de sneeuw op de Johannisberg eerder smolt dan elders. Een observatie met verstrekkende gevolgen, want de keizer besloot op die plaats wijnstokken aan te planten. De klimatologisch gunstige ligging heeft veel te maken met de stroomrichting van de Rijn, die ter hoogte van de Rheingau van oost naar west gaat. Veel wijngaarden zijn zodoende geheel of voor een groot deel op het zuiden gericht en profiteren bovendien nog eens van de lichtweerspiegeling in het Rijnwater. Keizer Karel nam dus een juiste beslissing. Het is dan ook niet uitgesloten dat ook de Romeinen in de Rheingau wijnbouw hebben beoefend, hoewel de aanwijzingen hiervoor slechts sporadisch zijn. De tot nu toe spectaculairste vondst is die van een Romeins snoeimes uit de derde eeuw na Christus, aangetroffen in de plaats Rüdesheim. Dit snoeimes is, samen met vele andere archeologische vondsten, te zien in het museum Brömserburg" in Rüdesheim.
|
 De Riesling staat aan de basis van de witte wijnen van de Rheingau
|
|
Land van riesling en Spatburgunder
De door Karel de Grote aangeplante druivensoorten zouden, volgens de berichten, uit het Franse Orléans stammen. Tegenwoordig is het echter de edele Riesling die in de Rheingau de toon aangeeft. Ruim driekwart van het totale wijnbouwoppervlak is ermee beplant. Zeker is dat de Riesling reeds in het jaar 1436 in het plaatsje Rüsselsheim voor de wijnbereiding werd gebruikt. De Riesling is een zeer veelzijdig druivenras. Hij staat niet alleen aan de basis van pittige, elegante droge wijnen, maar ook van vermaarde zoete specialiteiten zoals Beerenauslese en Eiswein. Daarnaast mogen we echter niet de Spätburgunder vergeten, een blauw druivenras waarvan men in de Rheingau rosé (weissherbst) en rode wijnen maakt. De Spätburgunder is niemand minder dan de Franse Pinot Noir, en is vermoedelijk door de Cisterzienser-monniken (van klooster Eberbach) in 1470 in de Rheingau geïntroduceerd. Hoewel men de Duitse Spätburgunder niet helemaal met de Franse (lees: Bourgondische) Pinot Noir mag vergelijken, levert hij in de Rheingau een zeer aantrekkelijke, lichte rode wijn op die opvalt door verfijnde fruitigheid en elegantie.
 Schloss Johannesberg in Geisenhem |
De eerste spatlese
De oorsprong van bijzondere wijnen is vaak met legendes omgeven. Zo ook bij de misschien wel bekendste Duitse wijn, de "Spätlese" (letterlijk: late oogst). In het jaar 1775 wachtten de Benediktijner-monniken van klooster Johannisberg op de toestemming van de bisschop van Fulda om met de druivenoogst te mogen beginnen. Daar echter de koerier, die met de schriftelijke toestemming onderweg was, tegengehouden en een tijd lang vastgehouden werd, bleven de wijndruiven aan de wijnstokken hangen, dit tot wanhoop van de monniken. Toen uiteindelijk de koerier arriveerde, begon men met de grootste haast te plukken om te redden wat er nog te redden viel. Veel druiven waren al door schimmel aangetast...
Wat de monniken nog niet wisten, was dat door de verlate oogst de schimmel "botrytis cinerea" zijn gunstige invloed op de druiven had gehad. Veel van het water was door de poreuze schillen der wijndruiven verdampt, zodat een rijk en geconcentreerd sap overbleef. De keldermeester zou later noteren nog nooit zo'n mooie wijn geproefd te hebben.
 De "Spätlese-koerier" van Johannisberg |
Van "Cabinet" tot "Kabinett"
Van oudsher was het de gewoonte om de beste wijnen van een oogst via een speciale wijze van opslag te reserveren voor bijzondere, vaak historische, gelegenheden.
De Duitse aanduiding "Kabinett", bestemd voor een groep kwaliteitswijnen uit de predikaatsklasse, heeft zijn oorsprong in de 18e eeuwse Rheingau. Uit oude documenten blijkt de bijzondere kwaliteit van deze wijnen. Doorgaans werden ze pas na een periode van vijf jaar gebotteld, om vervolgens een rijpingstijd van nog eens jaren op fles door te maken.
Geen wonder dat deze wijnen vaak het tienvoudige van een "normale" wijn opbrachten. Tegenwoordig kennen vele gerenommeerde wijngoederen in de Rheingau, maar ook daarbuiten, een speciale "Cabinet" kelder.
Rheingauer Riesling route
Wie de Rheingau in al zijn facetten wil leren kennen, doet er goed aan om de 'Rheingauer Riesling Route" te volgen. Deze loopt van het plaatsje Wicker (bij Hochheim) tot Lorch (bij Rüdesheim). Men passeert hierbij nagenoeg alle fraaie wijnplaatsen en monumenten die de Rheingau rijk is: Hochheim, Walluf, Martinsthal, Rauenthal, Eltville, Erbach, Kiedrich, Kloster Eberbach, Hattenheim, Hallgarten, Oestrich-Winkel, Schloss Johannisberg, Geisenheim, Rüdesheim, Niederwalddenkmal, Aulhausen, Assmansshausen, Lorch en Lorchhausen.
Voor iedereen die de wijn en zijn rijke culturele achtergrond is toegedaan, levert dit avontuur een onschatbare ervaring op.
Bron: Ambiance, het Beneluxmagazine over gastronomie, wijn & toerisme
|