Wijneiland Sicilië
Sicilië is het grootste van de 20 gewesten van Italië en telt bijna 5 miljoen inwoners. Vooral in de aflopen 30 jaar is de rol van Sicilië als wijnproducent sterk toegenomen. Investeringen en een doelgericht streven naar kwaliteit hebben duidelijk vruchten afgeworpen. En voor de toekomst, zo verwachten kenners, ligt er nog veel meer in het verschiet.

Ongeëvenaarde historie
In de rijke geschiedenis van Sicilië hebben vele vreemde volkeren een rol gespeeld. Phoeniciërs, Grieken, Moren en Noormannen hebben er sporen achtergelaten. Niet voor niets noemen sommigen Sicilië ook wel één groot archeologisch museum. Reeds de Grieken wisten dat de omstandigheden op Sicilië ideaal zijn voor druiventeelt en wijnbouw. Zij doopten Sicilië 'Oenotria', ofwel wijnland: Lange tijd voor het begin van onze jaartelling stonden er al wijnstokken op het eiland. In de Romeinse periode kende het eiland diverse 'grands crus' die aan het keizerlijke hof zeer gewaardeerd werden. Tot in de jaren vijftig van onze eeuw maakte de Siciliaanse wijnbouw echter een verouderde indruk. Veel wijnen waren zwaar, hard en bezaten een hoog alcoholgehalte. Omdat de Sicilianen bovendien geen al te grote wijndrinkers waren, ging een groot deel van de wijnen naar het noorden voor de vermouth-productie of ter versterking van dunne Italiaanse en Franse wijnen. De tijden zijn echter veranderd en de wijnsituatie op Sicilië is sterk verbeterd.

Wijnen met en zonder DOC
De meeste wijnen van Sicilië komen uit de vier westelijke provincies: Agrigento, Caltanissetta, Palermo en vooral Trapani. Slechts 1/8 van de wijnproductie vindt plaats in de provincies Catanië, Enna, Messina, Ragusa en Siracuse. In deze provincies treffen we echter wel relatief meer DOC wijnen aan. Tot de bekendste Siciliaanse wijnen zonder DOC status behoort ongetwijfeld Corvo, die in nagenoeg alle smaakrichtingen wordt gemaakt, zowel wit, rood als mousserend en van droog tot zoet. Grote populariteit geniet ook de witte Regaleali, Corvo en Regaleali behoren beide tot de categorie 'vino da tavola'. De belangrijkste DOC wijnen van Sicilië zijn:

In het verleden voerden volle, krachtige wijnen de boventoon, zoals de befaamde Marsala. De wijnstokken van het ras dat voor de Marsala werd gebruikt, met name de Grillo, bedekten ruimschoots het westelijk deel van het eiland. Om de meeste wijnen extra frisheid en fruitigheid te geven, hebben oenologen de wijnboeren geadviseerd om eerder dan voorheen met het oogsten te beginnen. Hierdoor werd ook het alcoholgehalte van de wijnen duidelijk lager, hetgeen het smaakevenwicht ten goede kwam.

Marsala de bekendste wijn
Marsala is een kleine kustplaats gelegen in de uiterste westpunt van het eiland. Van oudsher heeft de stad een belangrijke functie als wijnhaven. Jaarlijks worden er honderden miljoenen liters verscheept, onder andere ook de beroemde Marsala. Marsala dankt zijn bekendheid aan een Engelse koopman uit Liverpool. Toen de Engelsen tijdens de 18e-eeuwse oorlogen geen Port en Madeira konden importeren, zochten zij naarstig naar een alternatief. John Woodhouse slaagde erin omstreeks 1770 zo'n alternatief te maken: Marsala. Marsala is nog steeds een zeer geliefde drank bij de Engelsen, maar niet alleen daar. Marsala is een klassieke wijn die zijn weg vindt naar vele landen in de hele wereld. De basis voor Marsala is een witte wijn met een hoog suikergehalte. Een belangrijke rol spelen vervolgens toevoegingen van wijnalcohol, zoete wijn van ingedroogde druiven (het mengsel van deze twee wordt 'sifone' genoemd) en een bruine, ingekookte siroopachtige most (cotto). Het rijpingsproces in kleine vaten van eikenhout kan variëren van enkele maanden tot maar liefst zeven jaar.
Naast de drie basistypen (fine, superiore en vergine), welke in het bezit zijn van de DOC status, zijn er ook zogenaamde 'speciali' (zonder DOC) met toegevoegde smaken als amandelen, aardbei en ei (Marsala all'Uovo).

De drie basistypen van Marsala

Droge Marsala is een uitstekend aperitief, terwijl de volle rijke smaak van zoete Marsala perfect bij allerlei desserts past. Een mooie Marsala Vergine vormt ook met pittige kaas een prachtige combinatie.

Pantellerla, de glimlach van de zonnegod
Pantelleria is een klein, van oorsprong vulkanisch eiland ten zuiden van Sicilië. Het is van oudsher befaamd om zijn voortreffelijke zoete dessertwijnen die gemaakt worden van de Muskaatdruif (Moscato). Een oude legende wil dat de Griekse zonnegod dit zuidelijkste eiland van Italië een eeuwige glimlach beloofde. Misschien dat Pantelleria aan dat mythologische gegeven zijn mooie zoete wijn dankt. De 'Passito di Pantelleria' is een bijzonder fraaie, donker amberkleurige en vol geurende wijn met een mooie zoetheid waarin toch ook voldoende frisheid zit. De druiven voor de passito worden in zeer rijpe toestand geplukt en op de terrasachtige hellingen van het eiland te drogen gelegd. Er is een 'passito liquoroso', die versterkt wordt tot 21% alcohol, en een passito die wordt aangeduid als 'naturalmente dolce' (14% natuurlijke suiker en 15% alcohol).

Blanco di Alcamo, een frisse en speels witte wijn
In het gebied rond Alcamo, tussen Palermo en Trapani in het westen van Sicilië, heeft het streven naar kwaliteit in de afgelopen jaren geleid tot uitstekende witte wijnen. De bekendste is ongetwijfeld de 'Bianco di Alcamo', een zeer aangename en frisse, droge wijn met een lekker fruitige neus. Hij wordt gemaakt van de druivensoorten catarratto en trebbiano.

Andere bekende DOC wijnen

Bron: Gilde Wijnhuis Magazine - Najaar 1996