Spaanse wijnen: verrassend gevarieerd in stijl
Gemeten naar wijngaardoppervlakte is Spanje het grootste wijnland ter wereld. Wie datzelfde Spanje ooit eens zelf doorkruist heeft weet hoe veel klimatologische, landschappelijke en cultuurhistorische verschillen er zijn tussen de verschillende regio's.
De beste plaats om Spaanse wijnen te leren kennen is in hun streek van herkomst. Waar je de druivenstokken in de wijngaarden kunt zien van de bodegas (wijnhuizen), die de wijnen maken. En waar je ze kunt drinken met lokale gastronomische specialiteiten. Een kleine Vueltea de España.

Veelzijdig Cataluña
Laten we beginnen in Cataluña, aan de grens met Frankrijk, in Ampurdán-Costa Brava, winderig en zonnig en met in de wijngaarden een interessante combinatie van zowel Spaanse als niet-Spaanse druivensoorten. Van garnacha tot cabernet sauvignon. Zo'n situatie kom je vaker tegen; Spaanse wijnmakers zijn allesbehalve eenkennig. Verder naar Barcelona. Wie van wijn houdt, zit er goed. Wat betreft rood gaat het om denominaciones als Costers del Segre, Penedès en Priorato. Penedès, dicht bij de kust, is met afstand de grootste van de drie en produceert rood, wit, rosado en Cava. Rood vind je hier in alle mogelijke varianten, van oer-Spaans tot 'Europees'. Landinwaarts, in de omgeving van Lérida, liggen de wijngaarden van Costers del Segre. Hoewel de omstandigheden hier onbarmhartig zijn, kan dankzij irrigatie toch voortreffelijke wijn geproduceerd worden. Uitzonderlijk, want normaliter is irrigatie verboden. Priorato tenslotte is ruig en bergachtig en produceert enorm geconcentreerde garnacha wijnen. Zeldzaam en erg prijzig, maar zeer gevraagd.

De Levante en La Mancha: de zon in het glas
De Levante is de streek rond Valencia en Alicante. In Valencia is het weer prima eten en drinken. Paella bijvoorbeeld, met de regionale wijnen. Utiel-Requena, wat meer landinwaarts is bijna helemaal bedekt met wijngaarden. Dat wijnbouw hier een lange traditie heeft blijkt wel in het stadje Requena. Eeuwen geleden al werd dat voor een groot deel onderkelderd! Momenteel profileert de streek zich met heerlijke fruitige wijnen, samengesteld uit - ook nu weer - allerhande druiven, zoals de regionale specialiteiten monastrell en bobal, maar ook de Spaanse druif tempranillo en de internationale cabernet sauvignon. Spaanse wijnmakers verstaan als geen ander de kunst van het combineren!
Niet ver van de stranden bij Alicante liggen de wijngebieden Jumilla en Yecla, waar veel met de monastrell gewerkt wordt. Vooral wanneer daar met maceración carbónica gewerkt wordt, resulteert dat in heerlijke fruitige wijnen die je rustig bij een gefrituurd visje kunt drinken.
Het hart van Spanje, La Mancha is het land van Don Quichote en het grootste aaneengesloten herkomstgebied ter wereld! Rode La Mancha, gemaakt van de cencibel, alias tempranillo, is een wijn om serieus te nemen. Drink hem maar eens bij manchegokaas. In het zuiden van La Mancha ligt Valdepeñas. In het gelijknamige stadje ligt de beroemde 'kruikenboulevard' met aardewerken amfora's, een herinnering aan een voltooid verleden tijd. La Mancha en Valdepeñas hebben altijd een nauwe band gehad met Madrid, maar de dorstige hoofdstad heeft ook een 'eigen' wijngebied met de veelzeggende naam Vinos de Madrid.

Het klassieke noorden
We vervolgen onze Ronde van Spanje richting Valladolid. Deze oude hoofdstad van Castilla wordt omringd door diverse wijngebieden. Interessant voor rood zijn Toro en Ribera del Duero, ten westen en ten oosten van de stad. Beide gebieden liggen langs de rivier de Duero en produceren ondanks, of misschien juist wel dankzij, de tamelijk extreme weerscondities - met o.a. de grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht - wijnen met veel karakter.
Vooral Ribera del Duero is momenteel 'in'. De afgelopen jaren is hier de ene nieuwe bodega na de andere gebouwd. In zowel Toro als Ribera del Duero wordt gewerkt met varianten van de tempranillo, de tinta de toro en de tinta del pais. Beide wijnen smaken trouwens verrukkelijk bij gegrild lam.
En dan nu eindelijk de Rioja, de beroemdste Spaanse rode wijn. Sinds 1991 is Rioja trouwens Spanje's eerste - en enige - D.O.C.: Denominación de Origen Calificada. Rioja is het bolwerk van Spaanse traditie en het model voor succes. Ingrediënten voor de klassieke Rioja: een absolute hoofdrol voor de tempranillo met een beproefde aanvulling met mazuela en graciano, en langdurige rijping op kleine eikenhouten fusten. Grote bodegas hebben een vatenbestand van wel 20, 30 of zelfs 40 duizend barricas, meestal van Amerikaans eiken. Je komt overigens ook 'moderne' Rioja tegen met minimale houtopvoeding, of helemaal zonder hout en ook die zijn verrukkelijk. Alweer met gegrild lam, een specialiteit van de streek. In het aan Rioja grenzende Navarra is men ruimer in de leer en heeft men naast garnacha en tempranillo ook op ruime schaal de internationale soorten als cabernet sauvignon en merlot aangeplant. Ook dit is een gebied dat van zich doet spreken met karaktervolle rode wijnen, die perfect passen bij rundvlees.
Tot besluit van onze rondreis komen we in Aragón. Rond de hoofdstad Zaragoza ligt een drietal denominaciones: Campo de Borja, Calatayud en Cariñena. Wellicht de meest spectaculaire denominación is Somontano, aan de voet van de Pyreneeën. In korte tijd heeft deze zich ontwikkeld tot een model voor heel Spanje: in hightech-kelders maakt men er van een internationale druivencompositie volbloed Spaanse wijnen. Wijnen voor de 21e eeuw!

Bron: Gall&Gall - nummer 5 | december 1999 - (advertorial) Vinos de España