Wijnland Spanje
Ondanks het feit dat Spanje's werelds grootste areaal wijngaarden kent, zo'n 1,6 miljoen hectare, produceren Frankrijk en Italië toch meer wijn. De reden hiervan is dat Spanje een lage opbrengst per hectare heeft: gemiddeld 23 hectoliter (tegen circa 45 hl in Frankrijk). Dit komt enerzijds doordat grote delen van het land bijzonder droog zijn en anderzijds doordat de wijnstokken vaak ver uit elkaar staan. De totale productie bedraagt zo'n 37 miljoen hectoliter.
Veranderd karakter
De afgelopen jaren is de smaak van de consument veranderd. De witte, fruitige, droge wijnen werden populair en de wereldvraag werd zelfs groter dan het aanbod. De Spaanse wijnbedrijven hebben hierop goed en precies op tijd ingehaakt. Stonden de witte wijnen uit klassieke gebieden als Rioja voorheen bekend als nogal zwaar door hun vaak langdurige houtrijping, nu heeft dit type vrijwel geheel plaats gemaakt voor levendige, verkwikkende wijnen barstensvol fruit! Dit laatste is mede mogelijk gemaakt door de investeringen in moderne apparatuur.
Wijn en wet
De wijnwetgeving van Spanje is al oud. Rioja, Jerez en nog 16 andere wijngebieden hebben de oudste (anno 1932) wetgeving betreffende de officiële, afgebakende herkomstbenamingen van Europa. De Spaanse wijnwetgeving is ingericht naar Europees model. Ook hier kent men drie kwaliteitsaanduidingen: Denominación Especifica, Denominación de Origen (DO) en Denominación de Origen Calificada (DOC).
De term Denominación Especifica wordt wel in Spanje zelf gebruikt, maar niet voor export. Daarvoor in de plaats hanteert men dan ook de aanduidingen: Vino de Mesa (tafelwijn) en Vino de la Tierra (tafelwijn met herkomstaanduiding).
Er zijn nu 40 wijngebieden ingedeeld in de klasse Denominación de Origen (DO) en 1 wijngebied, de Rioja, heeft de nog iets hogere status van Denominación de Origen Calificada (DOC).
Begrippen als grand cru kent men in Spanje niet. Wel kent men in zeker opzicht een klassering. In veel gebieden zien we wijnen met de aanduidingen vino de crianza, reserva en gran reserva. Deze aanduidingen mogen alleen worden gebruikt voor DO- en DOC-wijnen die officieel zijn gekeurd en die een bepaalde tijd hebben gerijpt.
Men begint de telling van de duur van de rijping altijd op 1 januari na de oogst: |
Crianza: |
minstens in totaal twee jaar rijping op houten vat en op fles. |
Reserva: |
voor rood geldt in totaal een rijping van 36 maanden, waarvan minstens 1 jaar op eiken vat; voor wit en rosé geldt, dat deze minimaal 24 maanden moeten rijpen, waarvan minstens 6 maanden op eiken vat. |
Gran Reserva: |
voor rood geldt minstens 24 maanden op eiken vat en nog eens 36 maanden op fles; voor wit en rosé geldt minimaal 48 maanden in totaal, waarvan minstens 6 maanden op eiken vat. |
Enorme verscheidenheid
Men maakt in Spanje allerlei soorten wijn: voornamelijk rood en wit. Verder onder meer: rosé, aperitiefwijnen, zoete dessertwijnen en mousserende wijnen.
Almansa: het wijngebied ligt landinwaarts nabij Alicante en Valencia. De DO omvat ruim 6000 ha wijngaard. Men produceert overwegend enigszins zoet aandoende, krachtige rode wijnen en verder witte wijnen en rosé's.
Cariñena: is een der oudste wijngebieden en omvat bijna 22.000 ha. Voor rode wijnen is de garnacha tinta het belangrijkste ras en voor witte wijnen de garnacha blanca. Zoals in zoveel gebieden legt men zich ook hier steeds meer toe op het produceren van lichtere, frissere wijnen.
El Bierzo: is een mooie wijnstreek in de provincie León. De wijngaarden liggen in een lieflijk dal en het klimaat is er aangenaam. Volgens kenners van Spanje heeft dit gebied een der hoogste kwaliteitspotenties van het land. Het gebied is producent van goede, fruitige rode wijnen met een behoorlijke bewaarcapaciteit. Verder goede, droge rosé's en witte wijnen met een fris en bloemig boeket.
La Mancha: een gigantisch wijngebied met zo'n 480.000 hectare, waarvan 143.000 ha recht heeft op de DO. In dit gebied werden en worden grote investeringen gepleegd om wijnbouw en wijnbereiding op een hoger plan te brengen. Het grootste deel van de productie bestaat uit witte wijnen, maar ook de rode mogen er zijn. Naast wijnen voor consumptie verbouwt La Mancha ook grote hoeveelheden voor distillatie tot brandy.
Málaga: het wijngebied ligt ten oosten van Gibraltar. De meeste druiven worden als tafeldruif gegeten en worden niet tot wijn verwerkt. Slechts 550 ha van de meer dan 15.000 totaal kent een DO voor wijnen. Dit gebied is vooral bekend om zijn zoete dessertwijn, voornamelijk geproduceerd uit de druivenrassen pedro ximénez en moscatel.
Penedés: een wijngebied van ongeveer 25.000 ha, iets ten zuiden van de stad Barcelona. Men verbouwt verschillende inheemse druivenrassen. Daarnaast experimenteert men veel met talloze druivenrassen uit Frankrijk (cabernet-sauvignon, merlot, pinot noir, sauvignon blanc, chardonnay) en Duitsland (riesling). In doorsnee kan men er een zeer grote kwaliteit bereiken, zowel in rood als wit. De rode wijnen zijn krachtig, maar elegant. Veel witte wijnen zijn fris en fruitig en zijn duidelijk proefbaar modern gemaakt.
Ribeiro: vrij klein wijngebied in het noordwesten van Spanje, even ten noorden van Portugal. Men produceert licht tintelende, droge witte wijnen en lichte rode. Men verbouwt verschillende druivenrassen, waaronder de palomino, dezelfde druif die ook voor sherry wordt gebruikt.
Ribera del Duero: op in totaal 8500 ha wijngaard produceert men schitterende rode wijnen van hoofdzakelijk tempranillo druiven en verder garnacha, alsmede de Franse cabernet sauvignon, malbec en merlot. Doorgaans hebben ze goede bewaarcapaciteiten. Door het uitgesproken landklimaat ontwikkelen de druiven een dikke schil en een hoge concentratie van vaste stoffen in de most. Hierdoor kan men er krachtige wijnen maken met een vaak lange levensduur.
Rioja: Een van Spanje's beroemdste, beste en ook grootste wijngebieden (31.000 ha). Rioja heeft als eerste in 1991 de hogere status van Denominación de Origen Calificada verkregen. De naam Rioja is ontleend aan de rivier de Rio Oja, een zijtak van de Ebro. Het gebied ligt in het noorden van het land. Als blauwe druivenrassen teelt men vooral de tempranillo en de garnacha en verder nog de graciano en de mazuelo. Het belangrijkste witte druivenras is de viura.
Men onderscheidt in de Rioja drie districten: |
Rioja Alta: |
hoogwaardige kwaliteitswijnen met veel zuren en tannine |
Rioja Alavesa: |
goede, lichtere, elegante wijnen met veel fruit |
Rioja Baja: |
eenvoudigere wijnen: zwaar, diep purperrood en met veel alcohol |
Men produceert naast rode ook goede, droge rosé's en witte wijnen. Men kent wat betreft deze witte wijnen twee hoofdtypen: traditionele (met fustrijping), die vrij zwaar zijn, en in toenemende mate moderne wijnen zonder fustrijping, die lichter en fruitiger zijn.
Rueda: het wijngebied ligt op de Castiliaanse hoogvlakte, waardoor ook de wijngaarden bijzonder hoog zijn gelegen: tussen 700 en 800 meter boven de zeespiegel. Er heerst een extreem landklimaat met wat invloeden van de Atlantische Oceaan. De rivier de Duero, die door het gebied stroomt, oefent ook zijn invloed uit. Het gebied omvat een kleine 4000 ha wijngaard, waarop druiven voor traditionele aperitiefwijnen en tegenwoordig hoofdzakelijk aromatische, alcoholrijke droge, witte wijnen worden verbouwd.
Somontano: is een klein wijngebied in het oude koninkrijk Aragón. Het ligt aan de voet van de Pyreneeën. De streek heeft een gematigd landklimaat. Somontano brengt verschillende wijntypen voort: elegante witte wijnen, goede, droge, fruitige rosé's en zeer goede, stijlvolle rode wijnen met een vrij hoge, maar niet agressieve zuurgraad.
Toro: is een vrij klein wijngebied in noordelijk Spanje. De overvloedige zon levert zondoorstoofde druiven op. Karakteristiek voor de streek is het druivenras tinta de toro, een variant van de tempranillo, die beter tegen het landklimaat is opgewassen. Het merendeel der bodegas maakt hiervan zeer krachtige, rode wijnen in klassieke stijl met veel alcohol (meer dan 13%). Bodegas Farifia vormt een belangrijke uitzondering. Dit huis heeft ingezien dat die ouderwetse, zeer zware wijnen niet meer in deze tijd passen en is andere wegen ingeslagen. Als eerste en één der weinige legt dit huis zich nu toe op iets lichtere rode wijnen, al blijven ze toch altijd nog zeer mondvullend.
Valdepeñas: ligt ten zuiden van La Mancha en meet ruim 37.500 hectare. De rode wijnen zijn krachtig met een fruitige neus en soepele smaak en ze zijn vaak meer dan verdienstelijk.
Valencia: heeft ruim 18.500 ha DO-wijngaard. Wit is er de overheersende kleur voor wijnen. De betere, lichte, droge en frisse wijnen van deze kleur komen uit het district Alto Turia. Ze hebben een amandel bittertje in de smaak. Valencia produceert voorts onder meer ook goede, zoete moscatelwijnen, zoals de goudgele Estrella. De wijn heeft een uitgesproken en krachtige geur van muskaatdruiven. De smaak is zoet, maar tegelijk voldoende fris door fijne zuren.
Cava
Cava vormt een uitzondering onder de DO's, omdat het niet één bepaald, aaneengesloten wijngebied omvat, maar feitelijk betrekking heeft op een wijntype, dat volgens bepaalde voorschriften is gemaakt. Cava is de Spaanse aanduiding voor mousserende wijn, gemaakt volgens método tradicional (dat is de methode volgens welke ook champagne wordt gemaakt). De grootste productie van cava's heeft plaats in Catalonië, het noordoostelijke deel van het land. Het belangrijkste centrum van de cava-productie is het stadje San Sadurni de Noya in Penedés. Hier ook komen de uitstekende mousserende wijnen van Freixenet en Codorniu vandaan.
Bron: Gall&Gall - nummer 4 | september 1993
|